اینستاگرام ها

چند ماهی می‌شود که زمزمه‌های فیلترینگ اینستاگرام به گوش می‌رسد و عده‌ای باور دارند که در صورت وقوع فیلترینگ این شبکه اجتماعی محبوب بین ایرانیان، دیجیتال مارکتینگ در ایران دستخوش تغییراتی خواهد شد. روز گذشته سایت ایسنا در مصاحبه‌ای با رییس پلیس فتای ناجا، خبر از اعمال فیلترینگ هوشمند در اینستاگرام داد؛ خبری که مصادف با اختلالات جهانی این شبکه اجتماعی شد و برخی از کاربران تصور مسدودسازی آن را پیدا کردند. اما در نهایت روابط عمومی وزارت ارتباطات این خبر را تکذیب کرده و  از قول رییس پلیس فتای کشور خبر داده که اساسا چنین مصاحبه‌ای صورت نگرفته است.

ایسنا از قول سردار هادیانفر به سرویس جدیدی از سوی وزارت ارتباطات اشاره کرده بود که می‌تواند اینستاگرام را پالایش کند:

    «وزارت ارتباطات سرویس جدیدی را طرح کرده که اگر این سرویس جدید بیاید می تواند با عبور از SSL جدید اینستاگرام ، فیلترینگ هوشمند را در اینستاگرام ارائه دهد که اگر این طرح را ارائه دهد بخشی از محتوای مجرمانه کم می شود.

«جمال هادیان طبایی» رییس مرکز روابط عمومی وزارت ارتباطات پیرو انتشار این خبر در فضای مجازی تاکید داشته که وزارت ارتباطات در دولت جدید، تاکنون طرحی برای پالایش هوشمند اینستاگرام به هیچ مرجعی اراٍئه نکرده و در صورت داشتن پیشنهادی، آن را از مردم پنهان نمی‌کند. او همچنین گفته که برخی نهادها پیشنهاداتی در این زمینه ارائه کرده‌اند که به دلیل غیرفنی بودن قابلیت اجرایی نداشته است:

    «همچنین صبح امروز در تماس تلفنی که با سردار هادیان‌فر، رییس پلیس فتا، داشتیم، ایشان انجام چنین مصاحبه‌ای را تکذیب کردند. از اصحاب محترم رسانه انتظار می رود در انتشار اخبار به منبع و صحت آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.»

فیلترینگ هوشمند شبکه اجتماعی اینستاگرام البته سابقه درازمدتی در کشور دارد و پیش‌تر هم به مرحله عملیاتی رسیده بود. طرح نخست این ماجرا در سال‌ 1394 رقم خورد وابتدا روی صفخات غیراخلاقی این شبکه اجتماعی و سپس به صفحات سیاسی آن راه پیدا کرد؛ هرچند آزمون و خطاهایی در مراحل عملیاتی شدن آن صورت گرفت که گهگاه باعث اختلالات گسترده‌ای برای کاربران ایرانی می‌شد و در نتیجه این طرح برای مدتی متوقف شد.

فاز دوم این طرح نیز بعد از مدتی آغاز به کار کرد ولی پس از گذشت چند ماه و در بدو آغاز فاز سوم آن، با چالشی عظیم روبرو شد، چالشی که در تابستان سال گذشته رخ داد و اینستاگرام تغییراتی در الگوریتم خود ایجاد کرد و با رمزنگاری کردن صفحات خود، مانع از اعمال فیلترینگ هوشمند هر کشوری در آن شد. وزیر ارتباطات وقت، «محمود واعظی» هم خبر داد که با مدیران این شبکه تماس گرفته‌اند و قرار شده تا مسئولان با آنها جلساتی بگذارند و درباره صفحاتی که بر اساس قانون ما جرم مرتکب می‌شوند، به گفتگو بپردازند؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد چندان ثمر بخش نبوده است.
اینستاگرام در قوانین خود با پست‌های ضداخلاقی و ترویج خشونت و امثالهم برخورد خواهد کرد و خودش آنها را مسدود می‌کند. همچنین قابلیت‌هایی همچون ریپورت (گزارش) کاربران در آن گنجانده شده که منجر به بسته شدن صفحات مشکل‌دار می‌شود؛ نمونه این موضوع را در هفته گذشته با مسدودسازی صفحه خواننده ایرانی، امیر تتلو، بر پایه گزارشات مردمی شاهد بودیم.

در هر حال به نظر می‌رسد که فعلا خبری از فیلترینگ هوشمند اینستاگرام نیست و اجرایی شدن آن نیز از نظر فنی غیرقابل اجراست، البته این موضوع باعث نمی‌شود که شبهات در مورد فیلتر شدن کلی این مجموعه نیز فراموش شود و تاکنون بسیاری از مقامات دولتی و حکومتی نسبت به لزوم بسته شدن و فیلترینگ این شبکه اظهاراتی داشتند که کماکان چراغ هشدار و سایه خطر فیلترینگ را بر سر اینستاگرام روشن نگه داشته است.